Het vriendelijke huis

Oké. Dit ben ik. Ik ben een huis. En de deur staat open, voor jou. Dus je mag binnenkomen. Als je dat wil tenminste. Of blijf je liever buiten? Want dat kan ook. Dat begrijp ik wel. Het is oké. Je mag in het deurgat blijven staan. En zelfs dat hoeft niet. Je mag ook helemaal weggaan. Je mag me voorbijrijden. Of als je in de buurt wil blijven zonder dat we elkaar kunnen zien, is de heuvel naast mijn huis een aanrader. Je kan er op klimmen, tot helemaal bovenaan, en je kan op je rug gaan liggen, in het gras, en naar de lucht kijken. Misschien kijk ik op hetzelfde moment wel naar dezelfde lucht. Dat zou ik al heel bijzonder vinden. Of: je mag om me heen cirkelen, zonder binnen te komen. Als een vriendelijke haai. Of je mag door mijn raam komen gluren. Ik zal zelfs doen alsof ik er niks van merk, als dat je een beetje geruststelt. Voor mij is het allemaal goed. Jij mag kiezen.

Misschien ben je bang voor mijn interieur. Dat kan. Alles leeft, hier. Alles ademt. Alles neuriet. Alles is in beweging. Als ik glimlach, glimlacht alles mee. Als ik huil, regenen de muren zichzelf naar beneden. De vloer bestaat uit water. Ik drijf in mezelf rond alsof ik op zo’n grote, gele rubberband lig. Maar er is helemaal geen band. Het water zelf houdt me vast.

Als je komt, mag je komen zonder plan. Je hebt geen plan nodig. Begrijp me niet verkeerd: een plan is niet verboden. Ik zal niet moeilijk doen over een plan. Alleen denk ik eigenlijk dat het niet veel uitmaakt. Mensen zijn niet wat ze van zichzelf denken. Ze zijn geen rationeel aangestuurde wezens. Mensen zijn als klimop: ze groeien vanzelf. Ze groeien vanzelf bij elkaar naar binnen. Plannen zijn gewoon iets dat ze er achteraf bij verzinnen. Voor hun gemoedsrust. En nu ik toch zo eerlijk ben: ik ben niet altijd een huis. Soms ben ik een donkere lucht vol sterren. Soms ben ik een harde, houten kast. Soms woon ik in mezelf als in een boom. In een wigwam. In een hangmat. In een ijskasteel. In een waterval. Alles is mogelijk.

En dan nog iets: ik weet ook niet hoe ik dit moet doen. Ik ben vrij hulpeloos, eigenlijk. Vrij onbeholpen. En: ik ben heimelijk doordrongen van de overtuiging dat de menselijke ziel onbestuurbaar is. Maar volgens mij kan er niks slechts gebeuren. Daarvoor is alles te vriendelijk van aard, hier. Daarvoor ben ik te vriendelijk van aard. Te veilig. Voel je dat? Ik hoop het maar.

Wat ik ook nog moet zeggen, is dat ik een kijker ben. Ik heb een hele reeks van telescopen, verrekijkers, toneelkijkertjes, monocles, ordinaire brillen en vergrootglazen. En ik heb een groot reservoir van aandacht, dat ik gebruik om al die machinerie mee scherp te stellen. Het is mijn manier om het onbestuurbare te begrijpen: aandachtig kijken. Goed opletten. Dan zie ik tenminste wat er gebeurt, zelfs al kan ik er niks aan doen.

En de laatste tijd heb ik wel een paar dingen gezien. Dichtbij. Gisteren bijvoorbeeld zag ik ineens vreemde takken tussen de mijne door lopen. En daarnet nog: een flits van vreemde voeten in mijn water. Mee dobberend op mijn onzichtbare band. Sommige dingen lijken zelfs permanent. Een nieuwe naam, in mijn donkerbruine schors gekerfd. Een onbekende constellatie, in mijn oneindige zwart. Volgens mij zie ik er niet meer hetzelfde uit, sinds ik je ken. Volgens mij heb je me veranderd. Maar dat is niet erg. Het is hoe het hoort te gaan.

Dus kom maar, als je zin hebt. Ik ben niet bang. (Oké. Dat is gelogen. Ik ben wel een beetje bang. Maar ik ben niet panisch. Vandaag toch niet.) In ieder geval. Het is allemaal goed. Kom maar. Hier dreigt geen gevaar. Verander me maar meer. Dit is gewoon klimop die klimop ontmoet.

Geen paniek

Ik ben langzaam. Voor alles heb ik tijd nodig. Tijd om na te denken, na te denken, en nog een beetje na te denken. Hoewel. ‘Nadenken’ is misschien te klein, als woord. Wat ik eigenlijk bedoel, is dat dingen pas na verloop van tijd helemaal tot me doordringen. Het is alsof ik een groot, fijn vertakt, glazen netwerk in mijn hoofd en hart heb, waar alle gebeurtenissen helemaal doorheen moeten, voor er een uitkomst verschijnt. Iedere gebeurtenis is een gekleurde vloeistof. Ja. Bekijk het maar zo. En iedere vloeistof moet het volledige netwerk opvullen, tot in de kleinste haarvaatjes, voor ik enigszins kan vatten wat iets voor mij betekent. Dat neemt tijd in beslag.

Soms doe ik alsof het niet zo is. Soms doe ik alsof ik meteen weet wat iets is, en wat ik erover wil zeggen. In een wereld waar snelheid als vloeibaar goud wordt beschouwd, kan je jezelf maar beter een paar trucs aanleren, als je in elkaar zit zoals ik.  Maar meestal doe ik geen energie op aan doen alsof. Meestal doe ik zelfs helemaal niets. Ik wacht gewoon tot mijn systeem is bijgebeend. Dat is het enige wat ik kan doen.

De situaties waarin ik een pauze nodig heb, zijn zeer gevarieerd. Maar doorgaans is de regel: hoe belangrijker iets voor me is, des te langer duurt het voor ik er iets over kan zeggen. En dat zorgt weleens voor verwarring, vooral omdat mijn traagheid losstaat van de concrete inhoud van mijn gevoel. Als ik heel blij ben bijvoorbeeld. Ook dan gaat alles langzaam. Sterker nog: vooral dan gaat alles langzaam. Dus stel: je hebt iets aan me gegeven. Je hebt me laten weten dat je me dringend wil zien. Dat je me nodig hebt. Je hebt me een postpakket gestuurd. Je hebt me iets toegefluisterd, in vertrouwen. Je hebt uitgedokterd wat me blij maakt, en je hebt me precies dat geschonken. Je hebt je hand uitgestoken. Maar er gebeurt helemaal niks. Of er gebeurt nog minder dan ervoor. Geen paniek. Ik ben gewoon aan het wachten, op mezelf. Ik ben gewoon in verwondering aan het toekijken hoe de vloeistof verder stroomt. En ik ben gewoon verrast door elk nieuw inzicht dat meekomt met elke nieuwe vertakking die volloopt. Ik ben gewoon stiekem aan het genieten. In mijn eentje. Zonder dat je het al kan zien. Dat is alles.